Alie Brals-Luinge (1920-2009)

Nao heur trouwen verhoesde ze naor Westervelde waor heur man hoofd weur van een tweemansschoeltie. De meester en de juf hadden een belangrieke rol in ‘t dörpsleven.

Alie kwam veul met kinder in anraking en die inspireerden heur tot het schrieven van gedichies en verhaalties. Dat dee ze trouwens ok al in heur eigen kindertied in Grol. Doe ze zölf twee kinder kregen har, verstarkte dat heur behoefte um heur gedachten en gevulens in woorden oet te drukken.

Het Westerveldse dialect was een extra druk in de rug veur Alie Brals, want ‘dat klinkt zo mooi’, vun ze. Later is ze met heur gezin naor Nörg verhoesd en daor hef ze de rest van heur leven woond.

Het schrieven in de streektaol bracht heur in contact met aandere Drentse schrievers en organisaties, zoas de Schrieverskring en Oeze Volk. Zie har ok een vaste rubriek in de Drentse Courant en ze schreef revues.

In de jaoren ’50 begunde ze in ‘t Drents te schrieven. Ze wun een pries in een verhalenwedstried van Radio Noord. Zij was lid van de Drentse spellingkemissie die in de jaoren ’80 een officiële spelling veur het Drents ontwikkeld hef (samen met Marga Kool, Harry Slot, Peter van der Velde en Geert Kocks).

Zij hef ok geregeld schreven veur de dialectrubriek Van de Drentse schrieftaofel in de Drentse en Asser Courant.
Veur schoelen, gemientes en verienings hef ze een koppel revues schreven, maor ze is toch veural bekend worden van heur veurdrachten.
In 35 jaor hef ze meer as 3000 veurdrachten holden in Noord- en Oost-Nederland, van Friesland tot Gelderland an toe.
Een keur oet die veurdrachten is in 1975 oetkommen met as titel En toen, en toen… gutige gezegden oet mondties van smorkies, prugelies en porkies.
Der kwamen drie opvolgers van dizze bundel: En toen… zag ik  in 1977, Kiek us mam, ‘t regent krummels in 1981, en ‘t Is mor hoe je ‘t bekiekt in 1984.
In heur leste bundel oet 1988 vertelt de schriefster over de ziekte en ‘t oet de tied kommen van heur man Albertus Brals.
Alie Brals is in november 2009 oet de tied kommen.

 

Boekpublicaties:

• En toen, en toen… gutige gezegden oet mondties van smorkies, prugelies en porkies (1975);
• En toen… zag ik (1977);
• Kiek us mam, ’t regent krummels (1981);
• ’t Is mor hoe je ’t bekiekt (1984);
• Allien… en toch wieder (1988).

Ien van de gedichten van Alie Brals-Luinge:

VEURJAOR

Grauw is het bos nog
en gries bint de velden.
‘t Is stil.
Zo stil,
net of er nao de barre winter
niks meer an ‘t gruien wil.

Kaol bint de bomen
en dood liekt het gras.
Zo dood,
zo dood.
net of ‘t aaid zo zal blieven
op wal en in sloot

Mor dan komp de zun weer
met wondere machten
gef aal wat zo dood leek
opnei weer de krachten
te leven.

Het liekt of de grond er van trilt.
Het liekt of de boomknoppies oes toeroepen wilt:
“Wij bint weer verlöst oet de donkere cel!
Hé mèensken, ‘t wordt veurjaor,
Toe ziej dat nou wel!”

Daor staot weer de bomen
in ‘t zaacht gruun te pronken.
Daorunder de bloempies te wuiven, te lonken.
En wij?
Wij wordt stil, slaot de ogen terneer
En dankt veur het wonder.
Het komp ieder jaor weer!

(Oet de bundel ‘t Is mor hoe je ’t bekiekt)