Het Nedersaksisch

Nedersaksisch taalgebied in Europa Huus van de Taol

 

Het Nedersaksisch

Het Drèents is underdiel van het Nedersaksisch. Het praoten van oeze streektaol heurt bij wie aw bint. Het verbindt oes, wij begriept mekaar beter deur het Dreents te praoten.

Het Nedersaksisch taolgebied bestiet oet Grunning, Drenthe, Overiessel, de Gelderse regio’s Veluwe en Achterhoek, Urk en de Stellingwarven in het zuden van Fryslân. Het is een merakels mooie streek met gezellige dörpen, schiere (Hanze-) steden en ofwisselnde landschappen. Hier wordt het Nedersaksisch in al zien varianten praot: Westerkwartiers, Grunnings, Midden-Drents, Zuid-Drents, Twents-Graafschaps, Twents, Gelders-Overiessels, Urks en Veluws (beknopte indieling van Jo Daan).

Het Nedersakisch is, naost het Fries en het Limburgs, ien van de drie officieel erkende regionale taolen in Nederland. In 1996 is de taol erkend under het Europees Handvest veur regionale talen of talen van minderheden. Het Convenant Nedersaksisch is daor in 2018 bijkommen: de Europese, landelijke en provinciale overheden van het Nedersaksisch taolgebied hebt oetsproken zuch in te spannen veur het beholden en bevördern van het Nedersaksisch.

Het totale Nedersaksische taolgebied lop van Oost-Nederland, via Noordoost-Duutsland tot in zudelijk Denemarken en tot an de grup met Polen. In dit taolgebied wordt nog deur umdebij 5 miljoen lu een variant van het Nedersaksisch praot.

Geschiedenis

Het Nedersaksisch onstund rond het jaor 500 nao Christus. In de Middeleeuwen was heur veurloper, het Mittelniederdeutsch, de belangriekste taol in het Hanzegebied. Het was de voertaol bij de handel. Het Nedersaksisch stamt of van het West-Germaans; het is een taal die deur de eeuwen hen gruid is, het is dus gien verbastering van het Nederlands. Het is zölfs geen underdiel van het Nederlands: dat is construeerd oet alle taolen die op dat moment in het Nederlands staatsgebied sproken wurden, daor heurde het Nedersaksisch ok bij. Zo is uuteindelijk onze landstaol onstaon.

Dit bint de organisaties die zuch in het Nedersaksisch taolgebied de streektaol anpidjert:

IJsselacademie

In Overiessel is de IJsselacademie het kenniscentrum en productiehoes veur streekcultuur.

Twentehoes

Het Twentehoes gef underdak an zowal de Twentse taal as de Twentse cultuur.

CGTC

Centrum Groninger Taal & Cultuur zörgt as advies- en kenniscentrum van de Grunninger cultuur veur wetenschappelijk underzuuk en organiseert publieksactiviteiten.

Stellingwarver Schrieversronte

De Stellingwarver Schrieversronte is het belangriekste instituut veur taal, schrieverij, geschiedenis, volkskunde en identiteit van de Stellingwarven.

ECAL

Het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers beheert de archieven van de acht Achterhoekse gemienten Winterswijk, Oude IJsselstreek, Oost Gelre, Montferland, Doetinchem, Bronckhorst, Berkelland en Aalten.

Huus van de Taol

Het Huus van de Taol zet zuch in Drenthe in um de Drèentse taol een vaste en gewaardeerde stee in de maatschappij te geven.

SONT

SONT (Streektaalorganisaties Nedersaksisch Taalgebied) is veur alle streektaolorganisaties de belangenbehartiger.

Wieder bint der deur het hele taolgebied een bult groepen die zuch met hart en ziel op vrijwillige basis inzet veur het oetdragen en beholden van het Nedersaksisch as streektaal en cultureel arfgoed.